Việc xây dựng sai phép, không phép,… dường như đã trở thành “điệp khúc” diễn ra hằng ngày, hằng tháng, hằng năm,… bởi vì công tác quản lý xây dựng theo quy định chưa được nhiều địa phương chú trọng, không loại trừ khả năng tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm. Gần đây nhất là việc cô Trần Thu Thủy (tỉnh Cà Mau) phản ánh về việc xây dựng trái phép khiến căn nhà gia đình đang sinh sống bị lún nứt, có dấu hiệu ngã đổ bất cứ lúc nào,… Vấn đề đặt ra ở đây là hành vi vi phạm trong xây dựng sẽ bị xử lý ra sao? Có thể xử lý hình sự được không?
Quy định về tội vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 298 Bộ luật hình sự năm 2015 sẽ bị phạt tiền 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm khi phạm tội thuộc khoản 1 Điều này… Bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm khi phạm tội thuộc một trong các trường hợp tại khoản 2 Điều này; Phạt tù từ 08 năm đến 20 năm khi phạm tội thuộc khoản 3 Điều này.
Mặt khác, người vi phạm quy định về xây dựng trong các lĩnh vực khảo sát, thiết kế, thi công, sử dụng nguyên liệu, vật liệu, máy móc, giám sát, nghiệm thu công trình hay các lĩnh vực khác, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 225 hoặc Điều 281 của Bộ luật này, gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 31% đến 60%, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm…
Như thế đã rõ, hành vi vi phạm pháp luật về xây dựng đã được quy định rõ trong Bộ luật hình sự, có thể khởi tố hình sự nếu vi phạm như đã nêu trên. Và việc xử lý hình sự không phụ thuộc vào quy mô công trình lớn hay nhỏ, mà phụ thuộc vào mức độ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác.
