Mế Triệu Thị Dung - Thầy thuốc núi Tản với những thảo dược cứu người

Là một trong những thầy thuốc lâu năm ở Ba Vì, bà Triệu Thị Dung được người bệnh cảm mến khả năng chữa bệnh nên gọi bằng mế Dung. Theo mế Dung, phần lớn người làm nghề thuốc nam ở bản người Dao Ba Vì là phụ nữ. Cách truyền nghề của người Dao là trực quan. Người mới vào nghề phải theo chân các bậc tiền bối lên núi kiếm thuốc. Khi nhận biết được cây thuốc thì mới được dạy xem bệnh và bốc thuốc.

Trong các gia đình, cha mẹ, ông bà vốn là người hàng ngày lên rừng tìm hái thảo dược, con cháu chịu trách nhiệm sơ chế như phơi, sao vàng rồi sắc lấy nước làm thuốc. Trẻ em trong gia đình sẽ dần được làm quen để nhận biết và phân biệt các loại thảo dược, công dụng cũng như cách chế biến. Ngay trong mỗi gia đình người Dao, việc trao truyền nghề thuốc đã được các thế hệ đi trước gửi gắm, chỉ dẫn cho thế hệ trẻ và gia đình mế Dung cũng không ngoại lệ.

Mế Dung là chắt của lương y Dương Thị Cao (danh y nức tiếng Hà Thành, hưởng thọ 102 tuổi). Trong gian nhà ấm cúng, chất đầy những bao thuốc nam, mế Dung kể cho chúng tôi nghe về nghề thuốc của bà: “Từ cố nội truyền nghề sang bà nội, đến bố rồi đến tôi. Từ nhỏ tôi được bố đưa đi khắp nơi để tìm các vị thuốc chữa bệnh. Ban đầu là nhận biết các vị thuốc, sau đó là tìm những nơi có vị thuốc để lấy. Tuy nghề thuốc là nghề gia truyền của gia đình, nhưng thực tế không phải ai cũng làm được nghề. Bởi trước đây, bố tôi từng có ý định truyền nghề cho con cháu khác trong nhà, nhưng họ học cũng chỉ ở mức độ biết nghề, chữa trị hiệu quả không cao. Vì thế, phải là người có cơ duyên và “mát tay” chữa bệnh mới hiệu quả”.

Hiện tại mế Dung cũng đã truyền lại nghề cho con gái Dương Thị Lệ để nối nghiệp cha ông. Hàng ngày, ngoài bốc thuốc chữa bệnh, mế Dung cùng con gái lên rừng tìm kiếm cây thuốc với mong muốn bổ sung vào kho thuốc của gia đình nhiều vị hơn nữa.

Phương pháp chữa bệnh của mế Dung cũng vô cùng đặc biệt, chữa bệnh trọng việc phòng và theo bốn nguyên tắc là trị bệnh, khỏi bệnh, chống tái phát và tiệt nọc bệnh. Dù theo nghề thuốc nhiều năm nhưng mế Dung vẫn học hỏi thêm nhiều bài thuốc từ những người cao tuổi ở địa phương và các khóa học do Hội Y học cổ truyền tổ chức. Đối với mế Dung, học hỏi từ người lớn tuổi là cách tốt để lưu trữ kiến thức cha ông, vì có những cây thuốc ở đây dù không biết tên tiếng phổ thông, nhưng những người lớn tuổi lại nắm rất tốt cách chữa bệnh. Ngày xưa, thuốc được sử dụng theo cách thông thường là “sắc thuốc” để uống và “tắm thuốc”, với mong muốn giúp bài thuốc tiện lợi hơn cho người sử dụng, mế Dung đã tìm tòi nghiên cứu kết hợp các cây thuốc để chế ra một số loại cao chữa được nhiều bệnh khác nhau.

Hiện tại, mế Dung tinh thông hơn 100 bài thuốc, trong đó có nhiều bài thuốc hay chữa hiệu quả các bệnh như: Đau xương khớp, vôi thoái hóa cột sống hay thoát vị đĩa đệm, dạ dày, xương khớp, phụ khoa... Tiếng lành vang xa, bệnh nhân tìm đến mế chữa bệnh ngày càng đông.